var pkBaseURL = ((„https:” == document.location.protocol) ? „https://winfred.pl/2/unt/” : „http://winfred.pl/2/unt/”);
document.write(unescape(„%3Cscript src='” + pkBaseURL + „piwik.js’ type=’text/javascript’%3E%3C/script%3E”));
try {
var piwikTracker = Piwik.getTracker(pkBaseURL + „piwik.php”, 2);
piwikTracker.trackPageView();
piwikTracker.enableLinkTracking();
} catch( err ) {}
Geneza Integracji
W wyniku II wojny światowej ukształtowany został nowy układ sił. Europa Zachodnia straciła swą pozycję dotychczasowego politycznego i gospodarczego centrum świata na rzecz Stanów Zjednoczonych. Zniszczona po wojnie gospodarka europejska wymagała odbudowy oraz modernizacji. Dokonujący się rozpad systemu kolonialnego nie ułatwiał tego zadania. Problemy te przerastały możliwości pojedynczych krajów i ich podjęcie było możliwe tylko przy połączeniu wysiłków.
Również sytuacja polityczna i społeczna na kontynencie europejskim sprzyjała nasileniu integracji gospodarczej i politycznej w Europie. W obawie przed silną pozycją partii komunistycznych, odrodzeniem się tendencji nacjonalistycznych a zwłaszcza przed militarnym zagrożeniem ze strony ZSRR państwa Europy Zachodniej chciały stworzyć siłę ekonomiczną i polityczną równorzędną ZSRR i USA.
Po traumie wywołanej okropnościami II WŚ ludzie potrzebowali nadziei, toteż idea jedności europejskiej miała większe niż kiedykolwiek szanse poparcia. Wszystkie kraje Europy miały świadomość swoich kłopotów i słabości. Odpowiedzią na te problemy mogła być tylko, i to praktycznie realizowana, idea jedności politycznej i gospodarczej.
Podsumowując możemy wymienić 6 głównych powodów integracji:
• odbudowa gospodarki po zniszczeniach wojny
• obawa przed ZSRR i wpływami partii komunistycznych
• stworzyć nowy ład w europie
• włączenie Niemiec w dzieło odbudowy jedności
• komplementarny charakter gospodarek Francji i Niemiec
• chęć stworzenia równowagi ekonomicznej miedzy Europą i USA
3 główne koncepcję integracji:
• federacyjna – Wizja państwa związkowego na wzór USA (Stany Zjednoczone Europy)
• konfederacyjna – Wizja Związku Niezależnych Państw
• funkcjonalna – Integracja Gospodarcza jako priorytet, a dopiero w późniejszym czasie możliwość integracja w innych sferach.
Ojcowie Założyciele
• Konrad Adenauer – 1876-1967 – pierwszy kanclerz demokratycznych Niemiec,
• Winston Churchill – 1874-1965 – brytyjski polityk,
• Alcide De Gasperi – 1881-1954 – włoski premier
• Jean Monnet – 1888-1979 – francuski polityk, dyplomata i ekonomista,
• Robert Schuman – 1886-1963 – francuski premier i minister spraw zagranicznych,
• Paul-Henri Spaak – 1899-1972 – belgijski premier i minister spraw zagranicznych
Europejska Wspólnota Węgla i Stali
Pierwszą instytucjonalną formą integracji była Europejska Wspólnota Węgla i Stali, powołanej na podstawie traktatu paryskiego, podpisanego w 1951 r. przez sześciu członków założycieli: Belgię, Holandię i Luksemburg (kraje Beneluksu), Niemcy Zachodnie (RFN), Francję i Włochy. Celem EWWiS było utworzenie obszaru wspólnej produkcji węgla i stali.
Organy EWWiS miały nadzorować prace przedsiębiorstw węgla i stali, zajmować się ich dofinansowaniem, rozstrzygać spory i odwołania od decyzji. Jedną z głównych zasad miało być zapewnienie wolnej konkurencji między przedsiębiorstwami całej Wspólnoty. Państwa należące do EWWiS zobowiązały się do stopniowego znoszenia wszelkich ceł i kontyngentów, ograniczających swobodny przepływ surowców i produkcji towarów przemysłów węglowego i stalowego, kapitału inwestowanego w tych przemysłach oraz siły roboczej.
W ślad za EWWiS poszły próby utworzenia, przez te same kraje, Europejskiej Wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Celem EDC było ustanowienie wspólnej europejskiej armii pod wspólną kontrolą, aby Niemcy Zachodnie mogły się ponownie bezpiecznie uzbroić i stawić czoła radzieckiemu zagrożeniu. EPC miała być zaczątkiem federacji państw europejskich. Jednak francuskie Zgromadzenie Narodowe odmówiło ratyfikowania traktatu EDC, co doprowadziło do zaniechania pomysłu, a potem odłożenia na półkę także EPC.
Europejska Wspólnota Gospodarcza
Po niepowodzeniu inicjatyw EDC i EPC spróbowano dalszej integracji, tworząc w 1958 r. kolejną instytucję – Europejską Wspólnotę Gospodarczą funkcjonującą jako międzynarodową organizację gospodarczą. EWG przyczyniało się do rozwoju ekonomicznego państw członkowskich, zacieśniania współpracy między nimi, ustanowienia swobody przepływu towarów, osób, usług i kapitału (unia celna między krajami członkowskimi, oparta na czterech wolnościach).
Trzecią europejską wspólnota obok EWWiS i EWG była Europejska Wspólnota Energii Atomowej która została powołana do życia w 1958 r. Euratom miał z kolei połączyć narodowe zasoby nuklearne. Głównymi celami tej organizacji było wspólne pokojowe wykorzystanie energii jądrowej, rozwój badań, ustalenie jednolitych norm ochrony radiologicznej.
Powstałe trzy Wspólnoty miały wspólne organy w postaci Zgromadzenia Parlamentarnego i Trybunał i w przyszłości miały ulec połączeniu w jedną organizację. I tak na podstawie Traktatu Fuzyjnego podpisanego w 1956r. ustanowiono jedną Radę i jedną Komisję dla trzech Wspólnot Europejskich.
Jednolity Akt Europejski
Istotną rolę w ewolucji trzech Wspólnot Europejskich spełnił podpisany w 1986 r. Jednolity Akt Europejski. W wyniku jego postanowień Wspólnoty otrzymały nowe kompetencje w dziedzinie gospodarczej; przewidywał on realizację do końca 1992 r. Jednolitego Rynku Wewnętrznego oraz zmodyfikował proces podejmowania decyzji we Wspólnotach.
Traktat o Unii Europejskiej
Kolejnym bardzo znaczącym, wyznaczającym nowy etap w historii Wspólnot Europejskich jest traktat o Unii Europejskiej, określany jako traktat z Maastricht z 1992 r. (zwany też Traktatem o Unii Europejskiej). Konstrukcja traktatu o Unii Europejskiej określana jest potocznie jako konstrukcja oparta na trzech filarach.
Filar I to postanowienia dotyczące trzech Wspólnot. Filar II to postanowienia dotyczące unii politycznej. Filar III to postanowienia dotyczące unii policyjno-sądowniczej
Traktat Amsterdamski
Klauzula o rewizji zawarta w Traktacie z Maastricht doprowadziła do wynegocjowania przez państwa członkowskie nowego traktatu, podpisanego w Amsterdamie 2 października 1997 roku. Uchwala on i umacnia strategie polityczne i środki Unii, zwłaszcza w zakresie współpracy prawnej, swobodnego przemieszczania się osób, polityki zagranicznej i zdrowia publicznego. Parlamentowi Europejskiemu jako bezpośredniemu, demokratycznemu reprezentantowi Unii, przyznano nowe kompetencje.
Traktat Nicejski
Kolejny traktat reformujący UE podpisano w 26 lutego 2001 r. w Nicei. Traktat ten był pomyślany przede wszystkim jako mający przygotować Unię Europejską, do przyjęciu 10 nowych krajów z Europy Środkowej i Południowej. Z tego powodu w pracach nad TN aktywnie uczestniczyły delegacje rządowe krajów kandydackich, choć formalnie rzecz biorąc traktat podpisało tylko 15 państw członkowskich.
Droga do Lizbony
W dniu 29 października 2004 r. w Rzymie został podpisany Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy. Jednak ogłoszony w czerwcu 2005 „okres refleksji” nad traktatem konstytucyjnym (TKE) pokazał, że przyjęcie go w kształcie uzgodnionym w 2004 będzie praktycznie niemożliwe. W związku z tym Niemcy, od 1 stycznia 2007 sprawujące prezydencję w Unii, zaproponowały przyjęcie nowego traktatu, mającego włączyć większość postanowień traktatu konstytucyjnego do dotychczasowych traktatów unijnych.
Ostateczny kształt traktatu został uzgodniony przez szefów państw i rządów podczas szczytu UE w Lizbonie w dniach 18-19 października 2007.
Ogólnie mówiąc w traktacie nacisk położono na potrzebę modernizacji i reform. Podkreślono, że UE musi stać się bardziej demokratyczna i spełniać oczekiwania współczesnego społeczeństwa europejskiego w zakresie wysokich standardów rozliczalności, otwartości, przejrzystości i zaangażowania, powinna także funkcjonować skuteczniej i być w stanie stawić czoła globalnym wyzwaniom współczesnego świata, takim jak zmiany klimatyczne, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój.
Rozszerzenia Unii Europejskiej:
Pierwsze rozszerzenie- Wielka Brytania, Irlandia i Dania w 1973 r.
Wielka Brytania zdecydowała się przystąpić do wspólnoty, oczekując korzyści ekonomicznych. Irlandia i Dania, zależne w dużej mierze od handlu z Brytyjczykami, poszły w ślad za Zjednoczonym Królestwem. Pierwsza próba miała miejsce 9 sierpnia 1961. Jednak z powodu de Gaulle nic z tego nie wyszło.
Drugie rozszerzenie- Grecja w 1981 r
Wejście Grecji w 1981 r. zapoczątkowało tzw. rozszerzenia śródziemnomorskie lub południowe. Ze względu na swoje położenie geograficzne i burzliwą historię oraz stosunkowo niski poziom rozwoju społecznego oraz gospodarczego, kraj ten nie uczestniczył w głównym nurcie integracji europejskiej.
Trzecie rozszerzenie- Hiszpania i Portugalia w 1986 r.
Kolejnymi krajami z tzw. rozszerzenia śródziemnomorskiego lub południowego były Hiszpania i Portugalia. Wspólnie z Grecją miały podobne doświadczenia – m.in. niedawne rządy dyktatorskie oraz poziom rozwoju gospodarczego znacznie odbiegający od średniego krajów Wspólnot. Wejście tych krajów oznaczało nowe zadania dla EWG, podniosło znaczenie tych państw i przeniosło punkt ciężkości Wspólnoty ze stabilnych, mocno zindustrializowanych i demokratycznych krajów na południe Europy.
Rozszerzenie 3 i ½- Zjednoczone Niemcy w 1990 r.
Zjednoczenie NRD i RFN w jeden organizm państwowy spowodowało powiększenie się obszaru EWG. Ekonomiczną ceną zjednoczenia było 1,5 biliona euro jakie Niemcy zachodnie przekazały do 2004 roku wschodnim krajom związkowym w celu dostosowania wschodnioniemieckiej gospodarki i infrastruktury do poziomu zachodnich krajów związkowych.
Czwarte rozszerzenie – Austria, Finlandia i Szwecja w 1995 r.
Austria, Finlandia i Szwecja przystąpiły już do Unii Europejskiej, powstałej na mocy Traktatu o Unii Europejskiej podpisanego 7 lutego 1992 r. w Maastricht w Holandii. Fakt dołączenia nowych członków odzwierciedlał radykalną zmianę polityki każdego z nich. W przypadku Austrii i Finlandii przyczyną były stosunki z ZSRR, natomiast Szwecji jej przywiązanie do neutralności i unikanie zaangażowania w kwestie bezpieczeństwa Europejskiego.
Piąte rozszerzenie (cz. I)- Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry w 2004 r.
Zmiany polityczne w Europie w 1989 r. (tzw. Jesień Ludów) doprowadziły do możliwości wstąpienia w szeregi UE krajów z tzw. bloku wschodniego. Sytuacja gospodarcza byłych krajów Europy Środkowo-Wschodniej znacznie odbiegała od średniego poziomu krajów UE, co stało się dla UE wyzwaniem do wyrównania poziomu życia i przekazywania funduszy strukturalnych na ten cel.
Piąte rozszerzenie (cz. II)- Bułgaria i Rumunia – 1 stycznia 2007 r.
stosunkimiedzynarodowe 